ACTA POLONIAE HISTORICA
CALL FOR ARTICLES
HISTORICAL SOCIOLOGY/ HISTORICAL-COMPARATIVE STUDIES
W ostatnich latach mamy do czynienia z ekspansją badań historyczno-socjologicznych nad Europą Środkowo-Wschodnią. Uczeni, niekoniecznie uważający się za socjologów historycznych, podejmują badania nad zjawiskami z przeszłości, które ukształtowały naszą teraźniejszość. Ich prace stanowią po części reakcję na wcześniejszą popularność takich idei, jak domniemany „koniec historii”, czy symplicystyczne teorie „demokratycznej transformacji”. Szczególnie młodsze pokolenie badaczy społecznych sięga do historii, aby zrozumieć, co działo się w regionie, skupiając się na okresach głębokich przemian społecznych – połowie XIX wieku, początku XX wieku i czasach socjalizmu. Nie tylko zwracają oni uwagę na znaczenie historii, ale także podkreślają konteksty i perspektywy porównawcze: różnice i podobieństwa między społeczeństwami, obszarami, a szerszymi regionami historycznymi. To, co wydaje się dziś najbardziej potrzebne, to badania, które wychodząc od wielokrotnych studiów przypadków prowadziłyby do systematycznych badań historyczno-porównawczych.
Badania porównawcze nie są niczym nowym ani w historii, ani w socjologii. Była to jedna z podstawowych metod klasycznych dociekań socjologicznych i historycznych nad genezą i charakterem społeczeństwa nowoczesnego. Jednym z twórców nowoczesnej metody porównawczej był spadkobierca niemieckiej historycznej szkoły ekonomii, Max Weber. Uczony ten, mogący dziś uchodzić za konkurenta Karola Marksa i Alexisa de Tocqueville’a do tytułu ojca-założyciela współczesnej socjologii historycznej, znalazł takich naśladowców, jak Barrington Moore Jr. i jego uczniowie, w tym Charles Tilly. Ten ostatni wniósł znaczący wkład w metodologię badań historyczno-porównawczych. Wśród wielkich tematów porównawczych badań historycznych znajdziemy nacjonalizm, kapitalizm, imperia i narodziny nowoczesnego państwa, którymi Europie Środkowo-Wschodniej zajmowali się Józef Chlebowczyk, Miroslav Hroch, Marian Małowist, Witold Kula, Gheorge Bratianu, by wymienić choćby kilku najważniejszych. W ostatnim okresie uczeni sięgają i po inne, obiecujące podejścia teoretyczne, w tym chyba najpopularniejsze, Bourdieuowskie. Globalizacja ekonomiczna i intelektualna staje się zarówno tematem badawczym, jak i inspiracją, jako że na pierwszy plan wysuwa analizy globalnych relacji między kapitalizmem a władzą polityczną, a równocześnie otwiera pole intelektualne dla idei płynących z peryferii, takich jak historie (i teorie) postkolonialne.
Wierzymy, że Acta Poloniae Historica to czasopismo, które powinno zarówno propagować, jak i korzystać ze wzbierającej fali badań historyczno-socjologicznych. Badania odnoszące się do więcej niż jednego przypadku, w tym zwłaszcza systematyczne, synchroniczne studia porównawcze, mogą pomóc w lepszym zrozumieniu zjawisk społecznych i politycznych, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej, regionie pełnym małych ekscepcjonalizmów.
Zapraszamy do nadsyłania artykułów dotyczących takich kwestii, jak:
1. Praktyka i metodologia wielokrotnych studiów przypadku, w szczególności porównawczych badań społecznych i historycznych.
2. Badania porównawcze polityki i gospodarek krajów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym ich pozycji w ramach – oraz porównania między szerszymi regionami historycznymi i gospodarczymi, zwłaszcza europejskimi (i światowymi) centrami, peryferiami i półperyferiami, w tym relacje między Wschodu i Zachodu w okresie zimnej wojny.
3. Teoria i badania porównawcze nad narodami i nacjonalizmami w Europie Środkowo-Wschodniej i poza nią, zarówno na europejskim Zachodzie, jak i poza nim.
4. Różnorodne historie społeczne, które można opowiedzieć, ukazując wielość zróżnicowanych (makroregionalnych, krajowych, regionalnych) kontekstów społecznych.
5. Przemiany intelektualne zachodzące w krajach komunistycznych, w tym eksperckie/socjalistyczne korzenie neoliberalnego (i/lub nacjonalistycznego?) konsensusu po 1989 roku.
Artykuły powinny mieć objętość 8000-10000 słów i być napisane w języku angielskim lub polskim. Acta Poloniae Historica dysponują określonymi, ograniczonymi środkami finansowymi na korektę i tłumaczenie. Wszystkie artykuły zostaną poddane standardowemu procesowi podwójnej anonimowej recenzji. Za ostateczny wybór publikowanych artykułów odpowiadać będą zaproszeni redaktorzy Anna Sosnowska i Jarosław Kilias.
Termin nadsyłania tekstów upływa 31 sierpnia 2023 r. Teksty należy przesyłać na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. w opracowaniu redakcyjnym zgodnym ze standardami Acta Poloniae Historica (https://apcz.umk.pl/APH/about/submissions). Autorzy zostaną powiadomieni o przyjęciu ich artykułów do recenzji do 2 października 2023 r.